“Nu is het tijd om ons werk te kiezen. Welk werk zou je vandaag willen doen? Je kunt met het materiaal van dit verhaal werken, of je kunt er iets over maken. Misschien heb je iets waar je verder aan wilt werken. Misschien wil je graag met andere materialen werken. Er is zoveel. Denk na over het werk dat je wilt gaan doen terwijl ik de kring rond ga.”
Na de verwondering is dit de gebruikelijke manier om over te gaan naar de verwerkingstijd.
Als je iets meemaakt wat indruk achterlaat, dan wil je dat verwerken. Of het nou een positieve of negatieve ervaring is. Het is goed om er de tijd voor te nemen. Zo is het ook bij Godly Play. Je maakt een verhaal mee. Soms doet dat wat met je, soms ook niet. We hopen natuurlijk iets positiefs maar soms komt er ook iets negatiefs boven wat een plekje moet krijgen of waarmee je hebt te worstelen. Wat het ook is, het is goed om daar de tijd voor te nemen. Vandaar dat er bij Godly Play, na het verhaal en de verwondering, verwerkingstijd is.
In het Engels wordt de verwerkingstijd “response time” genoemd. Het is de tijd om te reageren, om antwoord te geven. Natuurlijk is de verwonderingsfase zeer zeker ook een moment om te reageren. Maar de verwerkingstijd biedt gelegenheid om op een andere manier te reageren. Niet met woorden maar met spel of creativiteit. Er is ruimte voor jouw eigen persoonlijke proces. Het is de antwoordtijd van jou op het verhaal. Er is tijd om aan de slag te gaan met je verwondering en je vragen, je weten en je twijfels, een tijd van stilstaan en tijd nemen om een (begin van een) antwoord te vinden door onderzoek te doen.
Spelen is het werk van kinderen. Daarom is het vertelmateriaal na het vertellen van het verhaal ook beschikbaar voor je. Deze keer om er zelf mee aan het werk te gaan. Al spelend kun je wat je het mooiste vindt nog eens beleven, kun je je eigen plek nog verder zoeken, kun je weglaten wat jou stoort in het verhaal, kun je ontdekken wat voor jou het allerbelangrijkste is in het verhaal. Het is een wijze waarop je onderzoek kunt doen en een manier om ‘alsof’ te spelen…‘alsof’ ik daar (niet) was, ‘alsof’ ik dat (niet) ben, ‘alsof’ dat (niet) bij mij gebeurde. Je kunt dingen verzinnen die nog niet eerder gedacht zijn. Je speelt een spel dat kan voorzien in ingewikkeld speurwerk en diep onderzoek. ‘Hoe en wat in dit verhaal speelt (waar) in mijn eigen leven?’, inclusief alle vragen en spanningen die dit kan opleveren. Al spelend met de vertelmaterialen kom je daar dichter bij en biedt het de kans dit te uiten en te verwerken.
Een andere manier van verwerken kan zo gaan: een zin in het verhaal raakt je en terwijl je die zin op een mooie manier opschrijft, denk je nog eens na over die zin, en wie weet komt hij dan nog meer binnen. Soms is het een beeld of een handeling in het verhaal dat je mooi of juist naar vond. Een tekening, een plakwerk of een bouwwerk van kapla die dat beeld weergeeft, helpt je het te verinnerlijken, te repeteren, te verwoorden, te verdiepen of er afstand van te nemen.
Maar soms is het ook nodig om gewoon je gedachten te laten gaan. Nog eens te herkauwen wat er in de verwondering gebeurd is. Dat kan en mag ook. Soms is gewoon een beetje krabbelen met een potlood terwijl je in je hoofd nog eens nagaat wat er allemaal is gezegd, waar het je geraakt heeft, al voldoende om een betekenisvolle verwerkingstijd te hebben. Zelfs met je ogen dicht wegdromen kan nodig en zinvol zijn.
Hoe heerlijk is het dat dat mag. Dat je zelf mag bedenken wat je doet. Of het iets wordt of dat een abstract iets symbool staat voor wat er in jou gebeurd is. Daarom is het goed dat er na afloop nooit gevraagd wordt “en wat heb jij gemaakt?”. Natuurlijk mag er tijdens het feest iets gedeeld worden als je dat wilt. Wat altijd in de verwerkingstijd geldt is dat je aan het eind geen resultaat hoeft te laten zien. Het proces dat je doormaakt doet er toe, niet een product. En daar hoef je geen verantwoording over af te leggen.